• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de voettekst

Judith Winterkamp

Schrijftrainer en -coach voor zakelijke teksten

  • Judith
  • Onze klanten
  • Gratis
    • Miniworkshop Notuleren
    • WINTERKOST – taalblog
    • Spelling- en taaltips
    • Taalartikelen
  • Test jezelf
  • Boeken
  • Home
  • Incompanytrainingen
    • Digitaal trainingen
    • Creatief zakelijk schrijven
    • Beleidsteksten schrijven
    • Perfect Nederlands
    • Webteksten schrijven
    • Eigentijdse brieven en mails schrijven
    • Slim notuleren
    • Snel en effectief lezen
    • Persoonlijk presenteren
  • Open trainingen
    • Creatief zakelijk schrijven
    • Beleidsteksten schrijven
    • Perfect Nederlands
    • Eigentijdse brieven en mails schrijven
    • Slim notuleren
    • Snel en effectief lezen
  • Schrijfcoaching
  • Agenda
  • Boek
  • Contact

Lectori Salutem!

mei 1, 2017 door Judith Winterkamp

Lectori Salutem!

Een enkele keer kom ik het nog tegen: L.S. als aanhef boven een brief of mail. Dit Lectori Salutem betekent De lezer gegroet. Bijna iedereen vindt deze aanhef uit de tijd en hij wordt dan ook nauwelijks meer gebruikt. Helemaal mee eens, denk je waarschijnlijk. Maar er zijn ook woorden waarover we het minder eens zijn. Zo vindt de ene secretaresse derhalve ouderwets en de andere denkt dat dit woord perfect past in een zakelijk tekst. Kortom, we hebben het over woordkeus: welke woorden hebben de voorkeur in de zakelijke communicatie?

Tekst: Judith Winterkamp

Wat zijn ouderwetse woorden?

Om een idee te krijgen wat we ouderwetse woorden vinden, ben ik op onderzoek uitgegaan. Allereerst heb ik op het internet rondgekeken. Op www.belegenwoorden.nl vond ik een lange rij jong belegen woorden. Ik noem een paar mooie voorbeelden: ongaarne, abusievelijk, gaandeweg, hernemen, middels, navrant, permitteren, danig en alleszins. Ook op www.onzetaal.nl staat zo’n lijst met ouderwetse woorden. Daarop staat bijvoorbeeld: alsmede, conform, indien en thans.

De meeste taaladviesboeken bevatten ook zo’n woordenlijst. In de Schrijfwijzer van Jan Renkema stuitte ik op een overzicht met oude uitdrukkingen. Ik doe een greep uit de lijst: mijn inziens, ter inzage, ter ore komen, te allen tijde, in groten getale en ten behoeve van. In de Vraagbaak Nederlands van Eric Tiggeler vond ik ook een lijstje met oude naamvalsvormen, zoals te uwer informatie, te eniger tijd en uit dien hoofde.

Tot slot nog een heel aardig boekje dat speciaal geschreven is voor de schrijvende ambtenaar van de gemeente Den Haag. In Het Helder Haags Woordenboekje heeft Wouter de Koning een lange lijst ‘verboden’ woorden opgenomen met daarachter een eigentijds alternatief. Ook bij verschillende andere organisaties circuleren steeds vaker taalhuisstijlkaarten met daarop oubollige woorden die de medewerkers niet meer mogen gebruiken.

Waarom zou je die woorden niet gebruiken?

Hoewel deze lijstjes heel aardig zijn om te lezen, vraag je je misschien af waarom je niet toch gewoon de woorden kan gebruiken die jij mooi vindt, ook al vinden sommige mensen ze ouderwets.

Om die vraag te beantwoorden, moeten we ons verdiepen in de lezer. Waarom leest iemand mijn tekst? Zakelijke lezers kunnen verschillende doelen hebben. Je lezer wil bijvoorbeeld:

  • antwoord op een vraag krijgen;
  • globaal weten waar de tekst over gaat;
  • precies weten wat in de tekst staat.

Maar wat het doel van je lezer ook is, hij of zij wil dat doel natuurlijk bereiken zonder al te veel moeite en in zo min mogelijk tijd. Want je lezer heeft op de hoek van zijn bureau vast en zeker nog een stapel teksten liggen die gelezen moeten worden. Of hij heeft in z’n mailbox nog minimaal twintig mailtjes staan die vragen om een reactie!

Wat kun jij doen om ervoor te zorgen dat je lezer snel en met gemak de tekst kan lezen? Allereerst zorg je natuurlijk voor een goede structuur. Daarnaast schrijf je duidelijk geformuleerde zinnen. En tot slot kies je woorden waarvan je mag aannemen dat je lezer ze kent. Dus je kiest eigentijdse, moderne woorden.

Eigentijdse woorden zijn de woorden die we dagelijks in allerlei media tegenkomen. De woorden dus die je leest in kranten, vakbladen en op het internet. Maar ook de woorden die je op de radio en op de televisie hoort. We hebben het dus over de woorden die je ook gebruikt tijdens een zakelijk (telefoon)gesprek en in andere zakelijke situaties.

Jouw winst

Schrijven in eigentijds Nederlands klinkt eenvoudig. Maar als je gewend bent om altijd formele woorden te gebruiken, zul je merken dat het je in het begin extra tijd en moeite kost. Je kunt namelijk niet gebruikmaken van jouw automatische piloot. Schrijf je altijd gaarne doen wij u toekomen... aan het begin van een brief, dan moet je nu opeens iets anders verzinnen. En een oude brief als basis gebruiken voor een nieuwe brief kan dus ook even niet meer.

Maar als je eenmaal gewend bent om te schrijven in het Nederlands van nu, dan levert het je uiteindelijk alleen maar winst op. Je zult merken dat je steeds sneller gaat schrijven en je beter kunt uitdrukken. Eigentijdse woorden gebruik je namelijk de hele dag door. Je hoeft dus alleen maar op te schrijven wat je ook aan de telefoon zou zeggen.

Natuurlijk helpen we je graag op weg. In de volgende lijst vind je veel voorkomende ouderwetse of formele woorden met de alternatieven. Bedenk wel dat de ‘vertaling’ afhangt van de zin waarin het woord voorkomt. Soms moet je zelfs een zin omgooien om tot een goede herschrijving te komen.

Tip

Kopieer deze woordenlijkst en verspreid hem onder je collega’s!

 

ouderwetse of formele woorden eigentijdse alternatieven
aangaande over
aanvangen beginnen, starten
abusievelijk per vergissing
achten vinden
ad € 75,- een bedrag van € 75,-
aldus zo
alsmede en (ook), evenals
alsook net als, en (ook), of (ook)
alvorens voordat
behoudens behalve, met uitzondering van
benevens en, ook
betreffende over
bij hierbij
c.q. (casu quo) en, of
bovengenoemde dit, deze
bovenstaand dit, deze
conform in overeenstemming met, zoals, volgens
daar omdat
dan wel of
derhalve daarom, om die reden, dan ook, dus
desalniettemin toch
desbetreffende dit
destijds toen
dienen moeten
doch maar
doen toekomen zenden, sturen
door middel van door, met
drietal drie
dusdanig zo
echter maar, toch
een en ander deze, dit alles
elders ergens anders
enerzijds aan de ene kant
entameren beginnen, in gang zetten
eveneens ook
evenmin ook niet
evenzeer ook
evident duidelijk
gaarne graag
gedurende tijdens
geenszins niet, zeker niet
gelet op omdat, met het oog op
gelieve(n) wilt u
gereed klaar
geschieden gebeuren
gezien het feit dat omdat
heden nu, vandaag
hetgeen dat wat
hieromtrent hierover
hiertoe hiervoor, om dit te doen, met dit doel
immers toch, ook, namelijk
implementatie uitvoering, invoering
impliceren inhouden, betekenen
in casu in het geval dat
in concreto dus, feitelijk
indien als, wanneer
ingevolge door, op grond van, naar aanleiding van, als gevolg van
in goede orde goed
intentie bedoeling, we willen
in verband met door, omdat
inzake over
jegens tegenover
jongstleden datum
krachtens op grond van
L.S. Geachte, Beste
mede ook, onder andere
mededelen vertellen, schrijven, laten weten
met behulp van met, door
met betrekking tot over
met het oog op om, daarom
met name vooral
middels door
mijns inziens volgens mij
met name vooral
niettemin toch
nochtans toch, nu
ofschoon hoewel, al
omtrent over
ondergetekende ik
onder invloed van door
onderhavig deze, dit, die, dat
onzes inziens volgens ons
op basis van zo
op deze wijze zo
op grond van het voorgaande daarom
reeds al
refereren aan verwijzen naar
restitutie teruggave
schrijven (uw) uw brief
sedert sinds
stringent strak, streng
te Den Haag in Den Haag
ten behoeve van voor, bestemd voor, gericht aan
ten gevolge van als gevolg van, door
ten tijde van toen, op het moment van
ten uitvoer brengen uitvoeren
teneinde om
ter zake van in, als het gaat om, wat ... betreft
ter zitting op of tijdens de zitting
tevens bovendien, daarnaast, verder
thans nu, op dit moment
trachten proberen
urgent dringend
uwerzijds van u, door u
van de zijde van door, van
van plan zijn willen
vigerend geldend, huidig
voorhanden zijn beschikbaar zijn
voornemens zijn van plan zijn
voornoemde werkzaamheden deze werkzaamheden
voorts verder, bovendien
vorenstaande hiervoor genoemde, deze, voorgaande, vorige
welke (de brief welke) de brief die
wijze manier

Bronnen:

Koning, W. de (2008). Het Helder Haags Woordenboek
Renkema, J. (2005). Schrijfwijzer
Tiggeler, E. (2005). Vraagbaak Nederlands.
www.belegenwoorden.nl
www.onzetaal.nl

Gepubliceerd in Management Support, hét vakblad voor de secretaresse (januari 2011)

Wil je dit handige artikel graag als naslagwerk gebruiken? Hieronder kun je hem als pdf downloaden.

Artikel downloaden

Categorie:Taalartikelen

Footer

Praktische gegevens

Postadres:
Judith Winterkamp
Hélder Câmarastraat 13
2622 BH DELFT

Telefoon: 06 20 44 38 06
E-mail: info@judithwinterkamp.nl

Test jezelf

Hoe goed is jouw spelling?
Doe hier de test!

Documenten

Algemene Voorwaarden
Privacy Statement

CRKBO registratieJudith Winterkamp is een erkende onderwijsinstelling en geregistreerd bij het CRKBO. Hierdoor zijn alle trainingen vrij van btw.

Inschrijving blog

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

© 2023 · Judith Winterkamp · Ontwerp en realisatie: Happely · Fotografie: Kees Winkelman